Mỗi lớp Nhập môn Kinh tế vĩ mô nào cũng có phần giới thiệu về định nghĩa tiền tệ, cũng như mô tả chức năng, phân loại và đặc điểm của nó. Từ sỏi đá, bánh trà, pho mát cho đến vỏ sò, vàng bạc và vô số các vật dụng khác đã được mang sử dụng làm tiền tệ. Việc áp dụng tiền tệ vào hoạt động kinh tế giúp quá trình phân bổ nguồn lực sản xuất trở nên hiệu quả hơn, loại bỏ phương thức hàng đổi hàng cũng như yêu cầu trùng lặp về nhu cầu thì mới trao đổi được. Gần như mọi xã hội cổ đại đều nhanh chóng phát hiện ra điều này. Chi phí cơ hội để tìm được ai đó có thứ mình muốn, đồng thời mình cũng đang sở hữu thứ họ muốn, là một sự lãng phí thời gian hết sức vô lý. Tiền tệ ra đời là để giải quyết ổn thoả bất cập trên.

• Xem thêm:Từ vỏ ốc cho đến Bitcoin: Tất cả đều nằm ở NIỀM TIN

Các nhà kinh tế học định nghĩa tiền tệ như thế nào?

- MỞ TÀI KHOẢN TẠI BINANCE TRONG 1 PHÚT -

Tất cả các cuốn sách nói về kinh tế đều mở đầu phần tiền tệ bằng cách nên lên 3 chức năng chính của nó: trung gian trao đổi, vật lưu trữ giá và thước đo giá trị.

Trong đó, quan trọng nhất là chức năng trung gian trao đổi giá trị. Bên bán chấp nhận tiền để đổi lại cho người mua hàng hoá và dịch vụ. Như đã đề cập ở trên, không có tiền tệ thì xã hội loài người phải quay lại với chế hộ hàng đổi hàng.

Tiền tệ cũng phải hoạt động như là vật lưu trữ giá. Nếu bạn bán thứ gì đó hay cung cấp sức lao động của mình, đổi lại bạn cũng muốn có một phương tiện để lưu giữ sức mua đó để dành cho sau này. Tuy nhiên, lạm phát hay mất giá tiền làm xói mòn khả năng bảo vệ giá trị của tiền tệ.

Chức năng thứ ba là thước đo giá trị. Tiền tệ phải cho ta được một công cụ đánh giá giá trị thực chất của một loại hàng hoá và dịch vụ. Về bản chất, tiền là đơn vị tính toán để từ đó so sánh giá của các vật phẩm khác nhau, qua đó thể hiện tín hiệu luân chuyển, phân bổ nguồn lực không ngừng nghỉ.

Nhìn chung, bất cứ vật thể gì đáp ứng được những nhu cầu trên đều có tiềm năng trở thành tiền tệ, dù đó là một mảnh vải hình chữ nhật, vài dòng mã trên máy tính, những viên đá sỏi nhặt được ven đường hay là vỏ sò vỏ ốc bên bãi biển, nếu chúng hoạt động được như là tiền, chúng sẽ là tiền.

Phân loại tiền tệ

Lớp Kinh tế 101 còn nêu định nghĩa về các kiểu tiền tệ khác nhau. Thông thường, người ta thường chia thành 3 loại lớn: tiền hàng hoá (hoá tệ), tiền đại diện (bút tệ) và tiền pháp định (tiền giấy do Chính phủ ban hành).

Hoá tệ là tiền mà bên cạnh đó cũng có giá trị như là một dạng hàng hoá. Gia súc, thuốc lá và đá quý là những ví dụ điển hình trong lịch sử cho kiểu tiền tệ này. Bút tệ là những đồng tiền được “chống lưng” hay có thể mang đổi được cho những vật phẩm quý giá như vàng bạc. Đồng tiền điện tử Tether, vốn được neo giá vào USD, cũng có thể được xem như là một ví dụ cho tiền đại diện.

Còn tiền pháp định là những đơn vị tiền được ban hành theo sắc lệnh của Chính phủ mà không cần phải có giá trị nội tại hay bản chất khan hiếm gì hết. Các chính phủ cũng thường quy định đây là phương thức duy nhất mà bạn có thể dùng để đóng thuế. Điều này rõ ràng giúp nó có một chức năng quan trọng và lí do để ta chấp nhận tiền giấy trong giao dịch hành ngày.

Và cuối cùng, các nhà kinh tế còn liệt kê ra một số đặc điểm để đánh giá thế nào là một đơn vị tiền tệ tốt: độ bền, tính tiện lợi, dễ chia nhỏ, ổn định về giá trị, mức độ khan hiếm và nhu cầu chấp nhận.

Đặt Bitcoin lên bàn cân so sánh

Hãy cùng tạo ra một bản đánh giá đơn giản và đem Bitcoin làm đối tượng cho nghiên cứu này. Điểm tối đa là 30, chia đều ra 3 tiêu chí: chức năng, phân loại và đặc điểm.

a) Chức năng

Hiện chẳng có mấy người xem Bitcoin như là một trung gian cho giá. Thậm chí truyền thông đại chúng trong thời gian qua còn đưa tin một loạt các doanh nghiệp có tên tuổi lớn đã ngừng chấp nhận nó. Mặc dù vậy, vẫn phải tiến hành thêm nhiều nghiên cứu nữa để thống kê những thay đổi trong mức độ chấp nhận đồng tiền điện tử số 1 thế giới sau quá trình tăng trưởng giá trị ngoạn mục của nó. Nhưng đồng thời, ta cũng không thể bác bỏ sự dễ dàng để có thể chuyển đổi Bitcoin sang tiền pháp định.

Còn trên mặt trận vật lưu trữ giá cũng chẳng cho ta kết quả khả quan hơn khi Bitcoin “khét tiếng” là cực kì biến động. Nếu bạn không may mua vào đồng tiền này lúc nó mới chạm đỉnh $19,000 sau Lễ Tạ ơn thì chắc hẳn bạn sẽ công nhận Bitcoin cực kì tệ hại trong vai trò làm vật lưu trữ giá.

Bên cạnh đó, Bitcoin cũng không mấy khi được dùng làm thước đo giá trị, tuy nhiên một số người có thể cãi lại rằng nhiều sàn giao dịch đang tích hợp nó làm đơn vị đo các đồng tiền điện tử khác.

=> Điểm: 6/10

b) Đặc điểm

Bitcoin vô cùng tiện lợi trong di chuyển, dễ dàng chia năm xẻ bảy (thậm chí là tới một triệu), cực kì bền vững và khan hiếm. Nó đáp ứng 100% những yêu cầu của tiền tệ trong những phương diện ấy. Nhưng lại một lần nữa, tính ổn định và mức độ chấp nhận quay sang “báo hại” đồng tiền thuật toán số 1 của chúng ta.

=> Điểm: 8/10

c) Phân loại tiền tệ

Các kiểu tiền tệ cho chúng ta một cái nhìn tổng quát về những sắc thái khác nhau mà tiền tệ từng khoác lên trong quá khứ. Gần như không có thứ gì vừa làm hoá tệ, bút tệ và tiền pháp định cùng một lúc cả.

Bitcoin thì cũng không phải là hàng hoá, cũng chẳng tượng trưng cho một thứ gì quý giá và chắc chắn không phải là do chính phủ phát hành. Thứ duy nhất mà Bitcoin đại diện đó chính là toàn bộ máy tính, năng lượng cùng công sức con người đổ vào đó để giữ cho mạng lưới luôn an toàn và minh bạch. Trong lịch sử chưa từng xuất hiện một hình thức tiền tệ nào thế này. Tiền điện tử là một nhánh mới của tiền tệ và bảo đảm sẽ được các sách kinh tế trong tương lại đề cập đến trong một mục dành riêng để giới thiệu về chúng. Nhưng ở hiện tại, nó không thuộc về một nhóm nào trong những cách phân loại tiền tệ theo lý thuyết kinh tế.

=> Điểm: 4/10

Bitcoin được xếp hạng trên trung bình

Vậy là theo cách đánh giá trên, Bitcoin có 18/30 điểm, tương đương với điểm 6 tính theo thang điểm 10.

Giá trị hiện tại của Bitcoin xuất phát từ sự phân tích có chọn lọc của tất cả các thành phần tham gia thị trường. Một trong những lí do khiến giá lúc này không phải là $50,000/BTC là bởi nó cực kì bất ổn và vẫn chưa được công nhận rộng rãi. Nhưng nếu Bitcoin trở nên ổn định và được chấp nhận tại nhiều nơi hơn thì nó có thể phần nào đó gia tăng thêm nữa độ khả quan để trở thành tiền tệ của mình. Điều này vẫn có khả năng khá cao. Chưa hết, ngay sau đó là bao đồng coin khác, nỗ lực không ngừng nghỉ để một ngày nào đó soán ngôi Bitcoin, cộng thêm nữa là mối đe doạ gián đoạn từ nhiều chính phủ. Mọi chuyện sẽ rất thú vị trong năm 2018.

Thế còn bạn, bạn sẽ chấm mấy điểm cho “đơn vị tiền tệ” mang tên Bitcoin đây?

• Xem thêm:Bitcoin và Lý thuyết lượng tiền tệ – Vì sao Bitcoin có thể đang bị định giá thấp hơn so với thực tế

Cập nhật tin tức Coin68 mới nhất tại đây

Theo CryptoCoinsNews